Gastblog: De 'kleine rouw' van het moederschap

Rouw, echt?!

Moederschap kan stevige rouwprocessen met zich meebrengen, hoewel we toch nog vaak de nadruk leggen op de pracht die erin zit. Maar er ís rouw.

In de meest moeilijke omstandigheden, en zélfs in de meest ideale omstandigheden, met een ‘gemakkelijk kindje’, waarin je geen enkele complicatie hebt ervaren, zit er een bepaald verlies in die overgang naar het moederschap. Moeder worden is een enorm kantelpunt in je leven, en op overgangen raken we dingen kwijt. Er zijn dingen die we moeten loslaten, en komen er nieuwe dingen in de plaats.

Wanneer objectief gezien alles ‘oké’ is, of alles op een ‘positieve’ manier afloopt (bijvoorbeeld na een heftige geboorte of hele lange vruchtbaarheidsbehandeling), dan vinden we van onszelf dat we dat verdriet niet mogen voelen. 

Op dat moment zetten we het verdriet eigenlijk vast. Verdriet over de manier waarop het niet gegaan is, de steun die we niet gekregen hebben, de zorgeloosheid die we niet gekend hebben. Verdriet over het genieten, het gemakkelijke proces dat we niet gehad hebben… Want ook daar mag je verdriet over voelen!

Rouw in een kader

Een heel gekend model over rouw is dat van Kübler-Ross. Zij ontwikkelde haar model met rouwfasen in een heel andere context, maar het kan wel inzicht geven in wat er gebeurt in zo’n verwerkingsproces.

Zij spreekt in het ‘begin’ over ontkenning. “Het gaat allemaal goed nu. Ik mag toch van geluk spreken. Ik mag niet klagen, want anderen hebben het veel zwaarder.”

In tweede instantie zien we boosheid, frustratie. Dat is een fase of een toestand waarin we ons bijvoorbeeld ergeren aan de mensen die ons niet hebben gewaarschuwd. Aan de maatschappij die niet afgestemd is op wat wij nodig hebben. Aan onze omgeving die niet begrijpt wat wij ons kindje willen geven. Frustratie over andere mama's waarbij het makkelijk lijkt te gaan, of frustratie in je partner omdat die er anders in staat dan jij.

Die frustratie, die ergernis, die boosheid is eigenlijk een teken van ‘ik voel hier iets'. Je lichaam, heel je systeem, laat je weten dat er iets gaande is. Je mag die boosheid voelen. Erken ze ook als een teken dat er iets speelt. 

Een volgende toestand of een situatie die je ook heel erg kan herkennen is onderhandelen. Onszelf overtuigen dat we het tóch wel kunnen: alle rollen combineren, dat we zelf niet veranderd zijn, dat we nog vriendinnen kunnen blijven zien, ons werk nog kunnen blijven doen, dezelfde partner kunnen zijn die we voordien waren én tegelijk een hele goede, afgestemde, responsieve mama kunnen zijn. Dat zet heel veel druk op jezelf.

Er komt een moment dat je voelt dat je het niet meer kan. “Ik trek dit niet, ik geef het op.” Er is een plek waar veel mama’s in machteloosheid terechtkomen. “Ik kan dit niet, hoe doen andere mama's dat?! Waarom lukt mij dat niet?”

Dat is het moment dat je jezelf gaat afsluiten voor anderen, dat je niet meer in contact gaat. Dat je het gevoel hebt, ik kan dit niet goed doen. Er is geen manier waarop ik dit goed kan doen. Dat is een moment waarop eenzaamheid en depressieve gevoelens heel groot kunnen worden. Je kan je gelaten voelen, onverschillig tegenover het leven of zelfs tegenover je kindje. Dat zijn gevoelens die pas terug in beweging komen wanneer je jezelf toestaat om het verdriet te voelen. Om het verlies te voelen, om daar echt bij te gaan zitten. Om dat dekentje van boosheid en frustratie open te doen, en waar je echt mag gaan voelen wat het is dat je kwijt bent.

Dat staat helemaal los van de schoonheid die je gewonnen hebt, van alles wat erbij is gekomen. Van de mooie dingen in het moederschap, en van de silver linings die er ook vaak zijn in hele moeilijke situaties. Het verdriet dat je voelt is geen oordeel over je moederschap. Dat is geen oordeel over je kindje. Het doet niks af aan de liefde die je voelt, en de toewijding die je hebt.

In alle veiligheid

Soms helpt het om je verdriet te mogen voelen bij iemand anders. Mogen huilen, mogen vertellen. Mogen delen wat er in de weg zit, wat er mist. Zonder oordeel of zonder opmerkingen ‘dat je nu toch een kindje hebt’. En ‘alles is toch goed en iedereen is toch gezond’. Maar gewoon mogen vóelen.

Misschien is dat alleen bij jezelf. Soms is dat met je kindje erbij. Je kindje kan daar heel mooi op afstemmen, op wat jij loslaat. Je hoeft dat niet te verstoppen! Laat je kindje dat maar meemaken. Wanneer jij je daaraan kan overgeven, aan voelen wat je te voelen hebt, kan je kindje dat ook spiegelen. Die zal ook voelen: ik mag voelen wat er te voelen is.

Terug naar rust

Wanneer het verdriet ruimte krijgt, mag stromen, wordt het veel makkelijker om te aanvaarden wat er niet is of was. Er zit zoveel kracht in een soort vergeving van de realiteit zoals ze nu is. Vergeving van jezelf. De vergeving opent de deur, de spanning verdwijnt. En dat wil niet zeggen dat je het fijn moet vinden hoe het is gelopen. Dat je het fijn moet vinden wat er is gebeurd of wat er niet is gebeurd. Maar het maakt jouw energie terug vrij, in plaats van ze vast te houden in je lichaam. 

Op het moment dat je kan voelen dat die spanning verdwijnt, ga je ook voelen dat je aan het groeien bent. Dat je voorbij de verandering, het woelige water en de heftige emoties beweegt. Dat je kan terugkijken en zien dat er geen oordeel meer zit op je verdriet. En vaak ook: dat je dichter bent gekomen bij wie je écht bent, wie je echt wil zijn.

Een rouwproces, dus

Grote veranderingen in je identiteit, je dichte of grote omgeving, zijn vaak de trigger voor een rouwproces. Een verwerkingsproces, een beweging die ook kan leiden tot groei. En die beweging wil gemaakt worden in jouw systeem, zelfs wanneer er objectief ‘geen reden tot verdriet’ is.

Je kan dat blokkeren of je ertegen verzetten. Je kan ontkennen dat die verandering er is, en dan zet je jezelf vast. En dan hoopt spanning zich op. Die spanning weerspiegelt zich ook naar buiten toe. Naar je kindje, naar je partner, naar je omgeving, maar vooral in jezelf.

Ruimte maken, zonder oordeel, voor de emoties die je nu eenmaal voelt, haalt die spanning weg. Dat zet de deur open naar zoveel meer lichtheid.

Die veiligheid, die zachte bedding mag je jezelf gunnen: bij jezelf of ondersteund door iemand anders. Door andere mama’s, door een vroedvrouw, een therapeut of coach, door mensen in je eigen omgeving, vriendinnen, je partner, … Zolang jij de veiligheid voelt om onvoorwaardelijk te mogen voelen.
Dat wat we onze kindjes willen geven, ook creëren voor onszelf. Voelen dat we door de emotie heen kunnen bewegen, en dat we veilig zijn in dat moeilijke proces.Merk je dat dit thema je raakt, dan ben je altijd welkom voor een Zorgen- en Twijfelsgesprek. Een eerste gesprek is gratis en vrijblijvend.